ΠΡ.Ε.Σ.Α. Πολιτικών Μηχανικών: ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ_ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΔΣ ΣΠΜΕ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΣ/ΣΠΜΕ

13/01/2021

ΘΕΜΑ: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ «ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΜΑΝΔΥΑΣ»

Η ασφάλεια των κατασκευών, δημοσίων και ιδιωτικών, είναι ύψιστο δικαίωμα των πολιτών μιας χώρας. Η αντισεισμική προστασία του δομημένου περιβάλλοντος είναι το βασικό εργαλείο για την επίτευξη της ασφάλειας των κατασκευών. Σε μια έντονα σεισμογενή περιοχή όπως είναι αυτή της ελληνικής επικράτειας, η αντισεισμική προστασία των κατασκευών πρέπει να είναι διαρκής επιδίωξη της οργανωμένης πολιτείας μέσω των αρμόδιων φορέων της. Για το ζήτημα έχουν δημοσιοποιηθεί πολλές αναφορές από αρκετούς φορείς, κυρίως μετά από ένα έντονο σεισμικό γεγονός και έχει γίνει δικαιολογημένα έντονη κριτική για τις ελλείψεις που παρουσιάζονται από την πλευρά της πολιτείας.

Ο Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος αντιλαμβανόμενος τη σπουδαιότητα του ζητήματος και θεωρώντας πως έχει μεγάλη ευθύνη απέναντι στην κοινωνία, ως ο επιστημονικός φορέας που έχει ως μέλη του το κατάλληλα εκπαιδευμένο δυναμικό, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να συνδράμει με τις προτάσεις του προς την πολιτεία στην ενίσχυση της ασφάλειας των κατασκευών.

Η πιο κρίσιμη ομάδα κατασκευών για την οποία θεωρούμε πως πρέπει να γίνουν άμεσα παρεμβάσεις είναι αυτή των δημοσίων κτιρίων συνάθροισης κοινού με μέγιστη προτεραιότητα να αποτελούν οι σχολικές μονάδες. Αυτό δε σημαίνει πως τα υπόλοιπα κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά είναι λιγότερα σημαντικά, θεωρούμε όμως πως οι σχολικές μονάδες, οι οποίες αποτελούν ένα μεγάλο μέρος των δημοσίων κτιρίων, βρίσκονται σε όλη την επικράτεια και είναι σημεία αναφοράς για κάθε τοπική κοινωνία, πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι σημαντικές οι προτάσεις και οι παρεμβάσεις όλων των αρμοδίων φορέων που έχουν άμεση σχέση με την κατασκευή και τη λειτουργία των σχολικών κτιρίων, απαιτείται όμως ένας κεντρικός σχεδιασμός για την οργανωμένη παρέμβαση από την πλευρά της πολιτείας ως προς τον έλεγχο και την αντισεισμική θωράκιση των κατασκευών αυτών. Σε αυτή την κατεύθυνση οι αρμόδιοι φορείς που θα πρέπει να συνδράμουν και να συνεργαστούν είναι ενδεικτικά οι παρακάτω.

Η εταιρεία του Δημοσίου «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.» η οποία αντικατέστησε τον παλαιό Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων με την συγχώνευση των φορέων κατασκευής δημοσίων κτιρίων (εκπαιδευτικών, υγειονομικών και δικαστικών λειτουργιών). Αποτελεί τον φορέα ο οποίος έχει εκπονήσει την κατασκευή ενός μεγάλου αριθμού σχολικών κτιρίων και διαθέτει έμπειρο επιστημονικό δυναμικό το οποίο πραγματοποιεί ελέγχους σε δημόσια κτίρια αμέσως μετά από φαινόμενα φυσικών καταστροφών. Θεωρούμε πως απαιτείται η συνολική ενίσχυση του φορέα, καθώς αποτελεί το βασικό πυλώνα κατασκευής δημοσίων κτιρίων της χώρας και ειδικότερα προτείνουμε τη λειτουργία νέας υπηρεσίας με τίτλο «Διεύθυνση Αντισεισμικής Προστασίας», εντός της Κτ.Υπ., με τη στελέχωση άρτια εκπαιδευμένων πολιτικών μηχανικών μελών του ΣΠΜΕ που διαθέτουν την κατάλληλη εμπειρία.

Οι τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων ή Περιφερειών της επικράτειας. Οι υπηρεσίες αυτές σε πολλές περιπτώσεις έχουν πραγματοποιήσει αντίστοιχα έργα μελετών και κατασκευών με αυτά της Κτ.Υπ. όπως η ανέγερση νέων σχολικών κτιρίων, η προσθήκη πτέρυγας και κάθε μορφής έργα βελτίωσης υφιστάμενων σχολικών μονάδων. Επίσης οι Δήμοι αποτελούν νομικά τους φορείς οι οποίοι έχουν την ευθύνη της διαχείρισης και συντήρησης των σχολικών κτιρίων. Θεωρούμε πως απαιτείται η συνολική ενίσχυση των τεχνικών υπηρεσιών των Δήμων, καθώς αποτελούν το βασικό πυλώνα διαχίρησης των δημοσίων κατασκευών της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας της χώρας και ειδικότερα προτείνουμε τη λειτουργία νέα υπηρεσίας με τίτλο «Τμήμα Αντισεισμικής Προστασίας», εντός της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του κάθε Δήμου, με τη στελέχωση άρτια εκπαιδευμένων πολιτικών μηχανικών μελών του ΣΠΜΕ που διαθέτουν την κατάλληλη εμπειρία.

Οι παραπάνω υπηρεσίες Αντισεισμικής Προστασίας της χώρας, σε κεντρικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο, θα πρέπει να βρίσκονται σε συνεργασία με βασικό αντικείμενο και ευθύνη την εκτέλεση έργων για τον έλεγχο και την αντισεισμική θωράκιση των δημοσίων κτιρίων.

Οι υπηρεσίες Αντισεισμικής Προστασίας θα πρέπει να αναλάβουν κατά προτεραιότητα ως αρμοδιότητά τους την υλοποίηση ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου Ασφάλειας Κατασκευών με αποκλειστικό περιεχόμενο τον έλεγχο και την αντισεισμική θωράκιση των σχολικών κτιριακών μονάδων της χώρας με το διακριτικό τίτλο «Σχολικός Μανδύας».

Η στελέχωση των παραπάνω υπηρεσιών από έμπειρους και εκπαιδευμένους πολιτικούς μηχανικούς είναι κρίσιμο ζήτημα και σε αυτή την κατεύθυνση ο ΣΠΜΕ θα αναλάβει την πρωτοβουλία να πραγματοποιήσει δωρεάν σεμινάρια εκπαίδευσης των μελών του, σε όλη την επικράτεια, με σκοπό την ολοκληρωμένη κατάρτιση όσον αφορά το αντικείμενο και τη μεθοδολογία της αντισεισμικής προστασίας των σχολικών κτιρίων. Για την πραγματοποίηση των σεμιναρίων αυτών ο ΣΠΜΕ θα συνεργαστεί με όλους τους φορείς που σχετίζονται με το αντικείμενο όπως είναι ενδεικτικά οι Σχολές Πολιτικών Μηχανικών των Πολυτεχνείων της χώρας, ο ΟΑΣΠ, το ΙΤΣΑΚ κ.α.

Η 1η φάση υλοποίησης του σχεδίου «Σχολικός Μανδύας» περιλαμβάνει τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων τεκμηρίωσης της υφιστάμενης κατάστασης των σχολικών κτιρίων. Στη συλλογή στοιχείων ενδεικτικά περιλαμβάνονται τα παρακάτω: α) Πλήρης φάκελος με το μητρώο κατασκευής του έργου (άδειες, μελέτες, σχέδια κ.α) σε οποιαδήποτε στάδιο κατασκευής (ανέγερση, προσθήκη, επεμβάσεις κ.α.) από τον αντίστοιχο φορέα εκτέλεσης έργου (Δήμος, Περιφέρεια, τ.ΟΣΚ, ΚΤΥΠ κ.α.) β) Πλήρης αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του κτιρίου, τόσο του φέροντα οργανισμού όσο και των λοιπών κατασκευών που περιλαμβάνονται στο κτίριο. γ) δημιουργία κατασκευαστικών σχεδίων, λήψη φωτογραφιών τεκμηρίωσης κ.α.

Την ευθύνη της συλλογής των στοιχείων θα έχουν τα αντίστοιχα τμήματα Αντισεισμικής Προστασίας του κάθε Δήμου σε συνεργασία με ελεύθερους επαγγελματίες Πολιτικούς Μηχανικούς μέλη του ΣΠΜΕ, με προτεραιότητα πολιτικούς μηχανικούς που έχουν επαγγελματική έδρα ή μόνιμη κατοικία στα όρια του αντίστοιχου Δήμου.

Στη φάση αυτή θα πρέπει να γίνεται μια πρώτη κατάταξη των κατασκευών αντίστοιχη με αυτή του πρωτοβάθμιου προσεισμικού οπτικού ελέγχου που πραγματοποιείται έως σήμερα σε αρκετές περιπτώσεις. Στα σεμινάρια εκπαίδευσης που θα πραγματοποιήσει ο ΣΠΜΕ, θα δίνονται οι οδηγίες στα μέλη του για την εκπόνηση της 1^ης φάσης του σχεδίου.

Η 2^η φάση υλοποίησης του σχεδίου περιλαμβάνει την επεξεργασία των στοιχείων από τα τμήματα Αντισεισμικής Προστασίας του κάθε Δήμου με σκοπό την πλήρη αποτύπωση της υφιστάμενης Δομικής Ταυτότητας του κτιρίου. Σε αυτό το στάδιο θα πρέπει να πραγματοποιούνται και όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι, εργαστηριακοί ή μη, για τον ακριβή προσδιορισμό των κρίσιμων παραμέτρων αφενός του σκυροδέματος της κατασκευής και αφετέρου του χάλυβα οπλισμού αυτού. Η υλοποίηση αυτών θα γίνεται και πάλι από τα τμήματα των Δήμων σε συνεργασία με πολιτικούς μηχανικούς μέλη του ΣΠΜΕ. Στα σεμινάρια εκπαίδευσης που θα πραγματοποιήσει ο ΣΠΜΕ, θα δίνονται οι οδηγίες στα μέλη του για την εκπόνηση της 2^ης φάσης του σχεδίου.

Η 3^η φάση υλοποίησης του σχεδίου περιλαμβάνει την εκπόνηση Μελέτης Στατικής Επάρκειας για κάθε σχολική μονάδα στην οποία έχει ολοκληρωθεί η πλήρης αποτύπωση της υφιστάμενης Δομικής Ταυτότητας του εκάστοτε κτιρίου. Την ευθύνη της εκπόνησης των Μελετών Στατικής Επάρκειας αναλαμβάνει η Διεύθυνση Αντισεισμικής Προστασίας της Κτ.Υπ. ΑΕ στην οποία συγκεντρώνονται όλοι οι φάκελοι Δομικής Ταυτότητας των κτιρίων από τις Τοπικές υπηρεσίες των Δήμων. Την εκπόνηση των Μελετών Στατικής Επάρκειας θα πραγματοποιήσουν Πολιτικοί Μηχανικοί μέλη του ΣΠΜΕ οι οποίοι θα έχουν παρακολουθήσει τα αντίστοιχα σεμινάρια του ΣΠΜΕ. Την επιλογή του μελετητή θα πραγματοποιεί η Δ.Α.Π. της Κτ.Υπ. ΑΕ μετά από πρόσκληση ενδιαφέροντος. Μετά την εκπόνηση της Μελέτης Στατικής Επάρκειας η Δ.Α.Π. έχει την ευθύνη της άμεσης σύνταξης του Πιστοποιητικού Καταλληλότητας Κατασκευής για κάθε σχολικό κτίριο στο οποίο πραγματοποιείται μελέτη στατικής επάρκειας. Το Π.Κ.Κ. είναι δυνατό να περιέχει και άλλα στοιχεία εκτός από το φέροντα οργανισμό του κτιρίου. Ενδεικτικά τέτοια στοιχεία είναι: α) σχέδια κατόψεων με τις οδεύσεις διαφυγής του κτιρίου και το χώρο συγκέντρωσης πληθυσμού μετά από την εκδήλωση του σεισμικού φαινομένου, β) οδηγίες προς τους χρήστες του κτιρίου για τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν τόσο κατά τη διάρκεια, όσο και μετά το πέρας του σεισμού, γ) Πιστοποιητικό Ενεργητικής Πυροπροστασίας θεωρημένο από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, δ) πιστοποιητικά λοιπών ελέγχων Η/Μ εγκαταστάσεων. Στα σεμινάρια εκπαίδευσης που θα πραγματοποιήσει ο ΣΠΜΕ, θα δίνονται οι οδηγίες στα μέλη του για την εκπόνηση της 3^ης φάσης του σχεδίου.

Η 4^η φάση υλοποίησης του σχεδίου περιλαμβάνει την εκπόνηση Μελέτης Επεμβάσεων και Ενισχύσεων, εφόσον αυτή έχει απαιτηθεί από την αντίστοιχη Μελέτη Στατικής Επάρκειας για κάθε σχολική μονάδα. Την ευθύνη της εκπόνησης των Μελετών Επεμβάσεων και Ενισχύσεων αναλαμβάνει η Διεύθυνση Αντισεισμικής Προστασίας της Κτ.Υπ. ΑΕ σε συνεργασία με τις αντίστοιχες τοπικές υπηρεσίες των Δήμων. Την εκπόνηση των Μελετών Στατικής Επάρκειας θα πραγματοποιήσουν Πολιτικοί Μηχανικοί μέλη του ΣΠΜΕ οι οποίοι θα έχουν παρακολουθήσει τα αντίστοιχα σεμινάρια του ΣΠΜΕ. Την επιλογή του μελετητή θα πραγματοποιεί η Δ.Α.Π. της Κτ.Υπ. ΑΕ μετά από πρόσκληση ενδιαφέροντος. Στα σεμινάρια εκπαίδευσης που θα πραγματοποιήσει ο ΣΠΜΕ, θα δίνονται οι οδηγίες στα μέλη του για την εκπόνηση της 4^ης φάσης του σχεδίου.

Η 5^η φάση υλοποίησης του σχεδίου περιλαμβάνει την υλοποίηση των Επεμβάσεων και Ενισχύσεων των κατασκευών όπως αυτές έχουν προκύψει από τις αντίστοιχες μελέτες. Την ευθύνη της υλοποίησης των επεμβάσεων αναλαμβάνουν οι τοπικές υπηρεσίες Αντισεισμικής Προστασίας των Δήμων οι οποίες έχουν άμεση εικόνα για τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η εκάστοτε μεμονωμένη παρέμβαση σε κάθε σχολικό κτίριο της περιοχής τους. Την υλοποίηση των επεμβάσεων θα πραγματοποιήσουν Πολιτικοί Μηχανικοί ή τεχνικές εταιρείες που διαθέτουν Πολιτικούς Μηχανικούς μέλη του ΣΠΜΕ οι οποίοι θα έχουν παρακολουθήσει τα αντίστοιχα σεμινάρια του ΣΠΜΕ. Στα σεμινάρια εκπαίδευσης που θα πραγματοποιήσει ο ΣΠΜΕ, θα δίνονται οι οδηγίες στα μέλη του για την εκπόνηση της 5^ης φάσης του σχεδίου. Μετά την ολοκλήρωση των επεμβάσεων θα συντάσσεται εκ νέου από τη Διεύθυνση Αντισεισμικής Προστασίας της Κτ.Υπ. ΑΕ το νέο Π.Κ.Κ. Πιστοποιητικό Καταλληλότητας Κατασκευής. Η ανανέωση του Π.Κ.Κ. θα πρέπει να γίνεται μετά από οποιαδήποτε σημαντική παρέμβαση στη Δομική Ταυτότητα του κτιρίου και σε κάθε περίπτωση να συντάσσεται εκ νέου μετά από πέντε έτη.

Τέλος καθ' όλη τη διάρκεια υλοποίησης του σχεδίου «Σχολικός Μανδύας» βασικό ρόλο θα έχει το σύνολο των χρηστών του σχολικού κτιρίου, όπως είναι η μαθητική και εκπαιδευτική κοινότητα και οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων. Οι προτάσεις όσων πραγματοποιούν καθημερινή δραστηριότητα μέσα σε ένα κτηριακό συγκρότημα είναι πολύτιμες καθώς είναι αυτοί που τελικά θα κληθούν να εφαρμόσουν οποιοδήποτε επιχειρησιακό σχέδιο για την ασφάλεια των χρηστών του χώρου αυτού.

Το μέλος ΔΣ/ΣΠΜΕ

ΣΟΥΜΠΑΣΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΜΠ

6948839056

k.soubasis@gmail.com

Η παρούσα εισήγηση έχει σκοπό να συνδράμει στη συζήτηση που πραγματοποιείται εντός του ΣΠΜΕ για την Αντισεισμική Προστασία των κατασκευών. Ο ΣΠΜΕ θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία να συντονίσει μια ευρεία συζήτηση με όλους τους αρμόδιους φορείς για την υλοποίηση του προτεινόμενου σχεδίου.

Πρωτοβουλία Ενωτικής Συσπείρωσης Αριστεράς

Πολιτικών Μηχανικών