Η τοποθέτηση της ΠΡΕΣΑ για το έγκλημα στα Τέμπη και για έναν δημόσιο και ασφαλή ΟΣΕ

Είμαστε ακόμη συγκλονισμένες/οι και οργισμένες/οι μέρες μετά το χαμό τουλάχιστον 59 συνανθρώπων μας στη σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη. Ως ΠΡΕΣΑ εκφράζουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας στις οικογένειες και τους οικείους των θυμάτων και ευχόμαστε ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες.

Και ενώ τα ερωτηματικά και η οργή του κόσμου για το έγκλημα των Τεμπών ξεχειλίζει, παρακολουθούμε στα συστημικά ΜΜΕ μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία ξεπλύματος των πολιτικών που οδήγησαν σε αυτό το τραγικό συμβάν. Φωνασκούν για απόδοση ευθυνών και να «φτάσει το μαχαιρι στο κόκκαλο», ανακαλύπτοντας παράλληλα πόσο φταίνε και οι άλλοι σταθμάρχες, που έφυγαν νωρίτερα, που δεν τον είχαν εκπαιδεύσει σωστά, που τον άφησαν μόνο του, και τελικά πόσα ανθρώπινα λάθη χρειάζονται για να συμβεί αυτό που συνέβει.

Αυτή η εκστρατεία επικέντρωσης των ευθυνών για το συμβάν σε «ανθρώπινα λάθη», υποκρύπτει και συσκοτίζει τις πραγματικές του αιτίες, που είναι η διαχρονική υποστελέχωση, η υποχρηματοδότηση, η απαξίωση και τελικά η μερική ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρομικών μεταφορών της χώρας.

Ως συλλογικότητα που συμμετέχουμε στο σύλλογο πολιτικών μηχανικών Ελλάδος δε θα μπορούσαμε να μη τοποθετηθούμε για ένα τόσο σημαντικό συμβάν που αγγίζει το επάγγελμά μας και αναδεικνύει δυστυχώς με τραγικό τρόπο το πόσο σημαντικό είναι η πολιτική για τις δημόσιες υποδομές να χαράσσεται από τους συλλογικούς φορείς των μηχανικών και της κοινωνίας και όχι από ιδιοτελή κομματικά και ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα. Έτσι, σημειώνουμε τα παρακάτω:

• Οι λεγόμενες «απελευθερώσεις αγορών» και οι ιδιωτικοποιήσεις, όπου έγιναν μείωσαν την ασφάλεια και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και εκτίναξαν το κόστος για τους πολίτες. Το ζούμε καθημερινά ως μηχανικοί και πολίτες, με τα αποτυχημένα ΣΔΙΤ σε υποδομές (όπως η Αττική Οδός, τα αεροδρόμια), το ζούμε με την ενέργεια και την εκτίναξη του κόστους της από τότε που «απελευθερώθηκε» η αγορά της, και επιβεβαιώθηκε ξανά με τον πιο τραγικό τρόπο με το σιδηρόδρομο, ενώ την στιγμή που ακόμα μετράμε τα θύματα αυτής της ιδιωτικοποίησης, η Κυβέρνηση επιδιώκει να παραδόσει και το νερό στην ίδια μοίρα, με νομοσχέδιο που κατατίθεται χωρίς καμία ντροπή, την ώρα που η χώρα πενθεί ακόμα. Η κερδοφορία του ιδιώτη μπαίνει πάνω από όλα, ακόμα και πάνω από τις ανθρώπινες ζωές.
• Συγκεκριμένα, στην περίπτωση του σιδηρόδρομου από το 2011 και μετά, ο ΟΣΕ “έσπασε” σε μικρότερες εταιρείες (ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΟΣΕ κλπ), προκειμένου να διευκολυνθεί η τμηματική πώλησή του. Αυτός ο κατακερματισμός του ΟΣΕ δημιουργεί έκτοτε σύγχυση και επιπλέον προβλήματα στη λειτουργία και στην υλοποίηση νέων έργων, λόγω αντικειμενικών δυσκολιών στον καθορισμό σαφών αρμοδιοτήτων. Ταυτόχρονα, με το 1ο Μνημόνιο πετσοκόβεται το προσωπικό του ΟΣΕ και παύει η λειτουργία του μισού δικτύου της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα το προσωπικό ανέρχεται σε 800 περίπου εργαζόμενους, ενώ στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας υπήρχαν 2800 εργαζόμενοι.
• Εν τέλει το 2017 ξεπουλιέται αντί μόλις 45 εκατ. Ευρώ, το 100% των μετοχών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στη “Ferrovie Dello Stato Italiane”, τους κρατικούς ιταλικούς σιδηρόδρομους, και ταυτόχρονα το χρέος των 14,3 δις ευρώ του ΟΣΕ προστέθηκε στο κρατικό χρέος. Έκτοτε η ιταλική εταιρεία “επιδοτείται” σκανδαλωδώς με 50 εκατ. ευρώ το χρόνο για να εκτελεί όλα τα δρομολόγια ως άγονα (ακόμα και το Αθήνα-Θεσσαλονίκη). Η εταιρεία, που μετονομάστηκε σε Hellenic Train, δημιουργεί επιπλέον μπάχαλο στις σιδηροδρομικές μεταφορές αδυνατώντας να εκτελέσει δρομολόγια για τα οποία επιδοτείται, τα οποία είτε δε γίνονται καν, είτε γίνονται με λεωφορείο και ενημερώσεις της τελευταίας στιγμής, και ενώ δεν έχει βάλει ούτε ένα ευρώ για νέες επενδύσεις, χρησιμοποιεί μαζί με τον ΟΣΕ τρένα που έχουν χαρακτηριστεί από τους Ελβετούς επικίνδυνα, πουλώντας επικοινωνία για «Ασημένια Βέλη» και ασύλληπτες ταχύτητες.
• Παράλληλα, ο ΟΣΕ εισάγεται το 2018 στο ΤΑΙΠΕΔ, διευρύνοντας  περαιτέρω στο εσωτερικό του τις ελαστικές σχέσεις εργασίας και τις μειώσεις προσωπικού. Από αυτή την περίοδο έως και σήμερα, συμβασιούχοι με διαγωνισμούς εκτός ΑΣΕΠ, υποκαθιστούν τις μόνιμες προσλήψεις, ενώ καταργούνται οι δύο σταθμάρχες ανά σταθμό. Με αυτό τον τρόπο και με πλημμελή εκπαίδευση προσλήφθηκε και ο σταθμάρχης που είχε βάρδια την ώρα του συμβάντος. Επίσης και η Hellenic Train μειώνει περαιτέρω το προσωπικό της πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, και μάλιστα αδιακρίτως, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την κατάργηση το 2020 του Κέντρου Παρακολούθησης Κυκλοφορίας, που η λειτουργία του ήταν ακριβώς να εποπτεύει την κυκλοφορία των τρένων πανελλαδικά και να προλαβαίνει καταστάσεις.
• Οι εργαζόμενοι με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις έως και πολύ πρόσφατα επεσήμαναν: την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, την έλλειψη μέτρων ασφαλείας, τη μη ασφαλή λειτουργία και κυκλοφορία των τρένων. Ειδικότερα Μηχανικός της εταιρίας είχε υποβάλλει την παραίτησή του το 2022, επισημαίνοντας την μη ολοκλήρωση του έργου σηματοδότησης για την ασφαλή λειτουργία και μετακίνηση των τρένων. Οι εργαζόμενοι που κινητοποιήθηκαν, απήργησαν και ανέδειξαν το θέμα, αντιμετωπίστηκαν με λοιδωρίες από τα ΜΜΕ και με “παράνομες και καταχρηστικές” τις κινητοποιήσεις τους από τα Δικαστήρια, με την εφαρμογή του νόμου Χατζηδάκη. ΟΣΕ και Hellenic Train συνέχισαν να δείχνουν ο ένας τον άλλον για τις ευθύνες για τα μη ασφαλή δρομολόγια, και οι εργαζόμενοι με κίνδυνο της ζωής τους συνέχισαν να τα εκτελούν.
• Και εδώ πρέπει πολλοί εμπλεκόμενοι να απαντήσουν γιατί την εποχή της «ψηφιακής επανάστασης», όπου παρακολουθούνται τα πάντα δεν μπόρεσε να διαπιστωθεί ότι δύο τρένα κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση με υψηλή ταχύτητα; Γιατί η πολύ σημαντική σύμβαση του έργου σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης,  που η υλοποίησή της θα είχε αποτρέψει το συμβάν, σύμφωνα με τα πρότυπα διαρκεί εννέα (9) χρόνια, παίρνει επτά (7) παρατάσεις, αυξάνει το κόστος της, πληρώνεται στο πολλαπλό και ακόμη δε δουλεύει; Γιατί αγνοήθηκαν εντελώς οι προειδοποιήσεις των εργαζομένων; Στους πόσους νεκρούς αλλάζει η αναχρονιστική και επικίνδυνη πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και της απαξίωσης των δημόσιων υποδομών;
• Η αναζήτηση “αποδιοπομπαίων τράγων” μας είναι γνωστή από την αρχαία Τραγωδία. Για κάθε ατύχημα λόγω υποστελέχωσης, υποχρηματοδότησης, προβληματικής νομοθεσίας ή ιδιωτικοποίησης, πρέπει να υπάρξει ένα “ανθρώπινο λάθος” ή μια “φυσική καταστροφή”. Τα ανθρώπινα λάθη όμως, όπως και οι φυσικές καταστροφές,συμβαίνουν, εκείνο που αποτρέπει ώστε να μην καταλήγουν σε τραγωδίες, είναι η διασφάλιση των κοινωνικών προτεραιοτήτων, με πολιτικές και σχεδιασμούς που να χαράσσονται και να υλοποιούνται με κριτήριο την ασφάλεια και το όφελος των πολιτών και όχι το κέρδος κάποιου ιδιώτη. Οι ευθύνες των κομμάτων για τη σημερινή κατάσταση του σιδηρόδρομου είναι τεράστιες, τόσο των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, που διαχρονικά απαξίωσαν και κατακερμάτισαν τον ΟΣΕ, όσο και του ΣΥΡΙΖΑ, που, εξυπηρετόντας την ίδια πολιτική και την απρόσκοπτη συνέχειά της, ξεπούλησε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Αντί το τρένο να έχει προεξάρχουσα θέση στις μεταφορές, ως το πιο ασφαλές και φιλικό στο περιβάλλον μεταφορικό μέσο, καταλήγει μέσο προς αποφυγή.
• Δυστυχώς, και οι ηγεσίες του ΤΕΕ και του ΣΠΜΕ διαχρονικά στήριξαν τις βασικές πολιτικές επιλογές που οδήγησαν στην απαξίωση του σιδηρόδρομου, γεγονός που αποτυπώνεται και στην παρουσία στελεχών της ΔΚΜ (της παράταξης του προέδρου Στασινού), σε θέσεις ευθύνης μέσα στον ΟΣΕ, όπως του Χρήστου Βίνη και του Χρόνη Ακριτίδη, ως νυν και πρωην προέδρους της ΕΡΓΟΣΕ, με τον πρώτο να διατελεί και ταμίας του ΣΠΜΕ.

Η ΠΡ.Ε.Σ.Α θεωρεί ότι οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί, ως εργαζόμενοι και Επιστήμονες έχουμε ευθύνη να μιλήσουμε:

• Να θέσουμε τις γνώσεις και την θέση μας στην υπηρεσία του λαού. Με στοιχεία, τεκμηρίωση και την επιστημονική μας κατάρτιση, οφείλουμε να αναδεικνύουμε τις ελλείψεις, τα προβλήματα, τις αστοχίες και να αναζητούμε λύσεις προς όφελος της κοινωνίας και των πολιτών.
• Να στεκόμαστε αλληλέγγυοι και να στηρίζουμε τους αγώνες των εργαζομένων, των σωματείων και των συλλόγων γιατί αυτοί γνωρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στις εργασίες τους.
• Να παίρνουμε θέσεις υπέρ της υπεράσπισης του δημόσιου συμφέροντος των πολλών και όχι υπέρ της εξυπηρέτησης των ιδιωτικών συμφερόντων λίγων.
• Να αναδείξουμε τον κοινωνικό ρόλο που μπορούν και οφείλουν να έχουν οι Μηχανικοί.

Σε αυτή την κατεύθυνση:

• Απαιτούμε να ξεκινήσουν το ταχύτερο δυνατό όλα τα έργα για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών, με χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι μέσω των επικίνδυνων και ατελέσφορων ΣΔΙΤ. Να ξεκουμπιστεί η Hellenic Train από τη χώρα χωρίς αποζημίωση.
• Θα παλέψουμε στο πλάι των εργαζομένων και του κινήματος για την επαναφορά του ΟΣΕ υπό δημόσιο έλεγχο. Θέλουμε έναν αξιόπιστο ΟΣΕ, ενιαίο, ασφαλή και δημόσιο, ενταγμένο αρμονικά σε ένα δημόσιο σύστημα αστικών και υπεραστικών συγκοινωνιών.
• Αγωνιζόμαστε με κάθε τρόπο να σταματήσει η επικίνδυνη πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και των ΣΔΙΤ και να έρθουν όλες οι βασικές υποδομές υπό δημόσιο έλεγχο, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, οι δημόσιοι χώροι. Με κάθε τρόπο θα αποτρέψουμε την προσπάθεια να μπει χέρι και στο πιο πολύτιμο δημόσιο αγαθό, το νερό.
• Καλούμε όλους τους συναδέλφους μηχανικούς να συμμετέχουν στις απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις που εξαγγέλουν οι σιδηροδρομικοί και άλλοι συνδικαλιστικοί και πολιτικοί φορείς αυτές τις μέρες, στις οποίες είναι μια σημαντική ανάσα ότι συμμετέχουν μαζικά οι πολίτες. Χαιρετίζουμε τις μεγαλειώδης απεργιακές κινητοποιήσεις στις 08.03 και στις 16.03 και δηλώνουμε ότι θα συμβάλλουμε με κάθε δυνατό τρόπο στην κλιμάκωση του αγώνα ως μαχόμενοι πολιτικοί μηχανικοί.
• Όσο και αν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας αντιμετωπίζονται με απροκάλυπτη καταστολή από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, με σκοπό να κάμψουν την οργή και την αγανάκτηση που νιώθουμε, δηλώνουμε σε όλους τους τόνους ότι το έγκλημα που έγινε στα Τέμπη δε θα συγκαλυφθεί και θα αποδοθούν οι ευθύνες εκεί που πρέπει.
• Θα γίνουμε φωνή για τους δεκάδες νεκρούς συνανθρώπους μας που χάθηκαν άδικα και μέσα από την παρέμβασή μας στο ΣΠΜΕ θα διεκδικήσουμε δημόσιες και ασφαλείς υποδομές για όλη την κοινωνία.